Türkiye, teknolojik kabiliyetlerinin gerek fiziksel donanım gerek yüksek yetenekli işgücü anlamında arttığı bir dönemden geçmektedir. Ancak bu durum başa çıkılması gereken yeni sorunları da beraberinde getirmektedir. Türkiye, sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak ve rekabetçiliğini arttırmak için nitelikli insan sermayesine ve Araştırma-Geliştirme faaliyetlerine yatırım yapmak kadar, yenilik faaliyetlerini özendirecek ve bu faaliyetlerin topluma nüfuz etmesini sağlayacak politikalar tasarlamak zorundadır.

TEKPOL, başta kamu kurumlarında olmak üzere, özerk kurumlarda, organizasyonlarda ve işletmelerde bilim, teknoloji ve yenilik stratejilerinin ve politikalarının tasarım, uygulama ve değerlendirme aşamalarına doğrudan destek vermek, ilgili konularda araştırmalar yürütmek ve bu çerçevede görev ve sorumluluk alabilecek yetenekli insan sermayesini sağlamak amacıyla Orta Doğu Teknik Üniversitesi bünyesinde kurulmuş Rektörlüğe bağlı bir araştırma merkezidir. Türkiye'de bilim, teknoloji ve yenilik çalışmaları alanında araştırma ve eğitim faaliyetlerini bir arada yürüten tek merkez olma özelliğindedir. Sosyal Bilimler Enstitüsü altındaki Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları Ana Bilim Dalı eğitim programları ile organik bağ, Merkezin ana tanımlayıcı unsurlarından birisidir.

Merkez, teknolojik değişme ve yenilik sürecini etkileyen ekonomik, toplumsal ve siyasi faktörleri araştırmak için disiplinler arası bir yaklaşım benimsemektedir. TEKPOL'ün amacı, bilginin kamu ve özel sektörlerde nasıl yaratıldığının, ekonomik alan içerisine nasıl nüfuz ettiğinin ve ekonomik aktörlerce benimsenip etkin bir şekilde nasıl kullanıldığının tam olarak anlaşılması ve araştırma sonuçlarının bilim, teknoloji ve yenilik politikası oluşumunda ve bu politikaların etkinliğinin değerlendirilmesinde kullanılmasıdır. TEKPOL bilim ve teknolojinin sürdürülebilir kalkınmadaki katkısını incelemektedir. Böylesi bir çaba, kamu ve özel sektörde bilginin nasıl yaratıldığı, yayıldığı ve ekonomik aktörler tarafından nasıl kullanıldığını anlamayı beraberinde gerektirmektedir. Dolayısıyla yeniliği belirleyen etmenlerin ne olduğu ve yenilik faaliyetlerinin ne gibi sosyo-ekonomik etkilerinin olduğu, araştırma gündemimizin önemli bir kısmını oluşturmaktadır.

Yer aldığı ortak projeler, konferans organizasyonları, danışmanlık faaliyetleri ve ilgili ana bilim dalı mezunlarının iş dünyasındaki konumları aracılığı ile TEKPOL, bilim, teknoloji ve yenilik politikaları alanında Türkiye ulusal ağında merkezi bir role sahiptir. Araştırma merkezi bakanlıklar, kalkınma ajansları, TÜBİTAK, Savunma Sanayi Müsteşarlığı, Türk Patent ve Marka Kurumu, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), önemli savunma sanayii şirketlerinden TAI ve Aselsan, organize sanayi bölgelerinden OSTİM ve İvedik ile teknoloji geliştirme bölgelerinden ODTÜ Teknokent ve Cyberpark ile doğrudan ilişkilere sahiptir.

TEKPOL aynı zamanda uluslararası ağını geliştirmiş ve ana faaliyet konusuyla ilgili belli başlı araştırma ve eğitim kurumlarıyla ilişki ve işbirliği içerisindedir. TEKPOL, Avrupa Komisyonu'nun Ortak Araştırma Genel Müdürlüğü'ne bağlı IPTS'le (The Institute for Prospective Technological Studies, Sevilya) ve Maastricht Üniversitesi ve Birleşmiş Milletler Üniversitesi'nin ortak araştırma merkezi UNU-MERIT'le (Maastricht Economic and social Research institute on Innovation and Technology) çeşitli konularda işbirliği içerisindedir. Bunlara ilaveten merkezi Marsilya'da olan FEMISE (Forum of Euro-Mediterranean Economic Research Institutes), merkezi Brezilya'da bulunan GLOBELICS (Global Network for Economics of Learning, Innovation, and Competence Building Systems) ağlarının ve Uluslararası Schumpeter Örgütünün üyesi; aynı zamanda EUROLICS'in (European Network for Economics of Learning, Innovation, and Competence Building Systems) kurucu üyesidir.

TEKPOL bugüne kadar ne gerçekleştirdi?

Merkez'in kuruluş ve faaliyet amaçları şu şekilde özetlenebilir:

a) Bilim ve teknoloji politikaları ve bunların kalkınma ile ilgili alanlarında araştırmalar yapmak,

b) Kamu ve özel kurum ve kuruluşlara, bilim, teknoloji ve Ar-Ge politikası konularında danışmanlık hizmeti vermek,

c) Bilgiye dayalı toplum anlayışının yayılmasına yardımcı olmak

d) Yurt içinde bilgi ve teknoloji üretimine ilişkin politikaların oluşturulmasına, teknolojiyi özümseme, teknoloji yetkinliği yeteneklerinin geliştirilmesine ve teknoloji kültürünün yaygınlaşmasına katkıda bulunmak,

e) Araştırma konularında ulusal, uluslararası kuruluşlarla ve ODTÜ'nün ilgili tüm birimleriyle işbirliği yapmak, disiplinler arası/üstü araştırmaları ve ortak çalışmaları özendirmek ve bu çerçevede bilimsel toplantılar düzenlemek, eğitim faaliyetlerinde bulunmaktır.

Bu amaçlar çerçevesinde araştırma, danışmanlık, bilimsel etkinlik düzenleme ve Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları ABD ile olan organik bağı neticesinde eğitim faaliyetlerinde bulunmak merkezin ana etkinlik alanlarını oluşturmaktadır. Merkezin kuruluşundan itibaren bu dört ana etkinlik alanında da faaliyetleri süreklilik göstermektedir.

Son 20 yıllık süreçteki merkez faaliyetleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Merkezin organik bağı bulunan Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları Ana Bilim Dalının fiziksel, insan ve sosyal sermayesi hemen her alandaki faaliyetleri açıklayan temel değişkenlerdir. TEKPOL ekibi 3 tam zamanlı öğretim üyesi, 11 bağlı öğretim üyesi, 4 yarı zamanlı öğretim görevlisi ve 2 araştırma görevlisinden oluşmaktadır.

Kuruluşundan itibaren merkez bünyesinde 21'i uluslararası; 45'i ulusal olmak üzere irili ufaklı toplam 66 araştırma projesi tamamlanmıştır. Bu projeleri AB ve TUBİTAK başta olmak üzere kamu kurumları, üniversite ve Sivil Toplum Kuruluşları (STK) fonlamıştır. Bunun yanı sıra özellikle son on yılda merkezin profesyonel ağının gelişmesinde önemli rol oynayan 16 uluslararası ve ulusal etkinlik düzenlenmiştir. Merkeze destek veren öğretim üyelerinin teknoloji ve yenilik iktisadı çalışmalarının lider organizasyonları olan GLOBELICS ve International Schumpeter Society yönetim kurulu üyelikleri, merkezin ağının genişlemesine ve etkinliğinin artmasına yol açan bir başka önemli gelişmedir. Merkezin organik bağı bulunan Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları ABD'nin yaklaşık 250 yüksek lisans ve doktora mezunu, merkezin sahip olduğu sosyal ve profesyonel ağı geliştirmesi kadar merkez faaliyetlerinin yürütülmesini sağlayan insan sermayesini sağlaması bakımından da oldukça önemlidir.

Kuruluşundan itibaren merkez faaliyetleri

Son dönemin kısa bir değerlendirmesi

Son beş yıllık dönemde TEKPOL ekibi toplam 24 uluslararası, 20 ulusal akademik yayın yapmıştır. Merkezin bilim, teknoloji ve yenilik çalışmaları konusunda Türkçe yazına yadsınamaz bir katkısı vardır. Bu akademik yayınların sınıflandırılması şu şekildedir:

Uluslararası yayınları

15 SSCI  ve SCI makale,

2 Uluslararası rapor,

1 Uluslararası kitap (derleme),

6 kitap bölümü,

Ulusal yayın

2 Türkçe kitap,

8 Türkçe akademik makale,

10 Türkçe kitapta bölüm,

popüler medyada sayısız kısa yazı

Son beş yıllık dönemde TEKPOL irili ufaklı 6’sı uluslararası, 19’u ulusal olmak üzere toplam 24 proje hazırlamıştır. Bu projelerin 6 tanesi halen devam etmektedir. Son beş yıldaki tüm proje portföyü göz önüne alındığında yürütülen projelerin toplam bütçesi 2.5 milyon TL’nin üzerindedir. Bu araştırma projeleri içinde, Türkiye-Avrupa Birliği’nin geleceği üzerine stratejiler üretmeyi amaçlayan H2020 projesindeki (FEUTURE) iş paketi liderliği ve Avrupa Komisyonu Araştırma Genel Müdürlüğü için Research and Innovation Observatory (RIO) 2015 (eski adıyla ERA-WATCH 2012, 2013) Türkiye raporlarının TEKPOL ekibi tarafından yazılması merkezin araştırma prestijinin artmasında önemli rol oynamıştır. TEKPOL’ün son plan dönemindeki proje portföyü şu şekilde özetlenebilir:

• Uluslararası projeler (büyük): 1 FP7 projesi; 1 H2020 projesi; 1 AB Co-fund projesi; 1 Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası projesi
• Uluslararası projeler (küçük): 2 FEMISE projesi; 3 Avrupa Komisyonu projesi (ERA-WATCH ve RIO raporları)
• Ulusal projeler (büyük): 2 TÜBITAK projesi
• Ulusal projeler (küçük): 6 BAP projesi; 11 diğer kurum projesi

TEKPOL 20

2018 yılında TEKPOL’ün 20. Kuruluş yıldönümünü bir dizi etkinlik vasıtasıyla kutluyoruz. TEKPOL 20 etiketiyle tanıttığımız etkinliklerde, güncel konuları tartışmanın yanı sıra TEKPOL’e gönül veren eski ve yeni kuşakların bir araya getirdik. Bu etkinliklerde ayrıca TEKPOL’ü daha geniş çevrelere tanıtmayı amaçladık. Bu anlamda tüm araştırma çıktılarının ve bir aktif blogun yer aldığı bir de Türkçe site tasarladık: tekpol.org.

TEKPOL 20 Aktiviteleri Programı

• 18 Ocak 2018, Türkiye’de Girişimcilik Çalıştayı, ODTÜ-TEKNOKENT ATOM. Kuluçka ve hızlandırıcıların seçim kriterlerinin tartışıldığı TUBİTAK destekli bir araştırma projesi kapsamında Türkiye’nin girişimcilik öyküsünün anlatıldığı, farklı kesimlerden 20 yazarın katılacağı bir derleme kitap planlanmaktadır. 2019 yılında raflarda olması planlanan kitabın yazarlarını biraraya getiren bu çalıştay TEKPOL 20’nin ilk etkinliği olmuştur.
• Nisan-Haziran 2018, TEKPOL Pizza Seminerleri. Fikirlerin, araştırma bulgularının ve güncel konuların daha arkadaşça bir ortamda tartışıldığı TEKPOL pizza seminerleri çerçevesinde bu dönem çok farklı konularda 8 seminer verilmiştir. Program için: tekpol.org.  
• 15 Mayıs 2018, TEKPOL 20. Yıl Sempozyumu: Bilim ve Teknoloji Politikası, Disiplinlerarası Eğitim ve Araştırma, Nereden Nereye?, ODTÜ-KKM. TEKPOL’ün gelişimden önemli rol oynamış araştırmacıları biraraya getirmeyi amaçladığımız bu etkinlik kapsamında Prof. Dr. Ergun Türkcan, Prof. Dr. Hacer Ansal, Prof. Dr. Korkut Boratav ve TEKPOL’ün gelişiminde büyük rol oynayan Prof. Dr. Erkan Erdil disiplinler arası eğitim ve araştırma, bilim ve teknoloji politikaları ve TEKPOL temalarında 0     paylaşımlarda bulunmuşlardır.
• 4-19 Haziran 2018, COSMOS Fotoğraf Sergisi, ODTÜ-KKM Sergi Salonu. TEKPOL eski araştırma görevlisi Dr. Muhsin Doğan ikinci kişisel sergisinde yine yıldızları ayağımıza getirdi. ODTÜ Rektör eski Yardımcısı Prof. Dr. Nevzat Özgüven, TTGV Genel Sekreteri Dr. Mete Çakmakcı ve TEKPOL kurucu müdürü Prof. Dr. Yakup Kepenek etkinlik açılışında TEKPOL ile ilgili anılarını paylaştılar; böylece TEKPOL kuruluşunu da hatırlamış olduk.
• 15 Haziran 2018, Dijital Dönüşüm ve Endüstri 4.0, İktisat ve Toplum Dergisi Özel Sayısı. Şu an raflarda bulabileceğiniz bu özel sayıda dijital dönüşümü iktisat, işgücü ve eğitim gibi farklı konularda ele alan yazılar ve dijital dönüşümün geleceği üzerine görüşler bulabilirsiniz.

Planlanan Tekpol 20 Aktiviteleri

10-11 Eylül 2018, STS TURKEY Konferansı ODTÜ-KKM’de düzenlenecek. Türkiye’de Bilim ve Teknoloji Çalışmaları ile ilgilinenleri biraraya getirmeyi amaçlayan bu etkinlik vasıtasıyla TEKPOL sadece bilim ve teknoloji politikaları ile sınırlı kalmadığını gösteriyor. Detaylı bilgi STS TURKEY websitesinden edinilebilir: http://ststurkey.net/tr/anasayfa/

Bunun yanısıra Eylül 2018’den itibaren TTGV-TEKPOL ortaklığında Politika Konuşmaları başlayacak. TEKPOL pizza seminerleri serisi bu kapsamda ikiye bölünmüş olacak. 15 günde bir TEKPOL pizza seminerleri devam edecek ancak TEKPOL’ün etki alanını genişletmek adına TTGV politika konuşmalarını Bilkent Cyberpark’a taşıyacağız.

TEKPOL 20 kapsamında son etkinliğin Kasım 2018’de, TTGV-TEKPOL ortaklığında Bilim ve Teknoloji Politikası: Dünya’da ve Türkiye’de son Eğilimler başlığı altında ODTÜ-KKM’de düzenlenecek bir günlük bir toplantı olması planlanmaktadır. Güncel politika tartışmalarını alanında yetkin isimlerin katılımıyla ön plana taşımayı amaçlıyoruz.

Eğitim ve araştırma yapısıyla Türkiye’de tek olma özelliğini taşıyan TEKPOL’ün eğitim ve araştırma faaliyetleri ile ilgili bilgileri websitelerimizden edinebilirsiniz: stps.metu.edu.tr ve tekpol.org. Ayrıca bizi facebook (metustsps), twitter (@odtutekpol) ve instagramdan (odtu_tekpol) da takip edebilirsiniz.