Birçok kuş türünün en önemli göç yolları üstünde bulunan Türkiye, halkalama çalışmalarını genişletmek amacıyla harekete geçti. Düzenli kuş halkalama çalışması yürütülen istasyonların sayısını artırmayı amaçlayan Orman ve Su İşleri Bakanlığı, üniversitelerle işbirliği yaparak yeni istasyonların devreye girmesini hedefliyor. İlk adım ise Ankara'da atıldı. 2001-2002 ve 2011-2012 yıllarında da kuş göçü çalışmaları yapılan Eymir Kuş Halkalama İstasyonu, 6 yıl aradan sonra yeniden faaliyete başladı. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin işbirliğiyle aktif hale getirilen Eymir Kuş Halkalama İstasyonu, İlkbahar dönemi çalışmalarına 1 Nisan'da başladı. İstasyon, ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. C. Can Bilgin'in koordinasyonunda Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Öğretim Görevlisi Dr. Arzu Gürsoy Ergen ve Orman ve Su İşleri uzmanı Burak Tatar'ın ortak yürütücülüğünde çalışmaya başladı. İstasyon, başlangıç aşamasında İlkbahar ve Sonbahar göç dönemlerinde dörder hafta açık kalacak. İstasyonda yürütülecek halkalama çalışmaları ile göç yollarının, kışlama ve üreme alanlarının, göç takviminin, göç stratejilerinin ve popülasyon dinamiklerinin daha iyi anlaşılması bekleniyor. Konaklama ekolojisi ve göç stratejisi araştırmalarının yanı sıra kuşlardan alınacak örneklerle genetik analizler planlanıyor. Eymir Gölü'ndeki ODTÜ Fidanlığı'nda açılan istasyonda kuş halkalama işlemlerini deneyimli halkacılar Dr. Arzu Gürsoy Ergen ve Burak Tatar yürütüyor. Birçok üniversiteden öğrenciler de istasyon çalışmalarına gönüllü olarak destek sağlıyor. 1 Nisan'da açılan Eymir Kuş Halkalama İstasyonu'nda bir aydan kısa bir süre zarfında 25 türden 168 kuş halkalandı. Halkalanan türler arasında Söğüt Bülbülü, Karabaşlı Ötleğen, İshakkuşu, Halkalı Sinekkapan, Yalıçapkını, Çıvgın öne çıktı. İstasyonun iki haftalık çalışmalarında ulaşılan en önemli verilerden biri ise Karatavuk ve Bülbül'e yönelik oldu. 2012 yılında, Eymir Gölü'nde, ODTÜ'nün yürüttüğü halkalama çalışmaları sırasında Soner Oruç tarafından halkalanan Karatavuk ve Bülbül, yeniden ağlara takıldı. 2012 dönemindeki kayıtları incelenen bir dişi Karatavuk'un 7 yıldır bölgede yaşadığı belirlendi. FA 14601 halka no.lu Bülbül'ün ise en az 7 yıldır Afrika'daki kışlama alanıyla Eymir Fidanlığı'ndaki üreme alanı arasında düzenli göç ettiği anlaşıldı. Türkiye'de Ulusal Halkalama Programı'nın kurucularından Prof. Dr. Can Bilgin, kuş göçü araştırmalarının küresel iklim değişikliğini izlemek için ideal bir yöntem olduğunu söyledi. Kuş tür kompozisyonu ve sayılarında veya göç takviminde gözlenen değişimlerin bir çeşit erken uyarı sistemi olduğunu belirten Dr. Bilgin söz konusu girişimin hem yeni kurulan ODTÜ Ekosistem Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin (EKOSAM) ilk faaliyetlerinden birisi olması, hem iki üniversite arasında bu alanda ilk ortak çalışma olması açısından önem taşıdığını ekledi.

[1] ODTÜ Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Ulusal Halkalama programı kurucularından Prof. Dr. Can Bilgin tarafından kaleme alınan bu yazıyla ilgili basında yer alan haberlere http://basinda.odtu.edu.tr/ adresinden ulaşılabilir.